Pleidooi voor de planologische kernbeslissing

Wat is er nodig voor een betere, groenere versie van Nederland? Een terugkeer van de planologische kernbeslissing (PKB), stellen onderzoekers van de Universiteit Wageningen. De PKB verviel in 2008 toen de nieuwe Wet ruimtelijke ordening van kracht werd.

De onderzoekers geven in ROmagazine aan dat huidige wet- en regelgeving niet toereikend is om een groene transitie mogelijk te maken. Het gaat dan om uitdagingen als afnemende biodiversiteit, zeespiegelstijging, verzilting en verdroging. Maar ook energienood, wateroverlast, woningnood, bodemdaling en insectenplagen.

De huidige juridisch-planologische besturingselementen van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) en de komende Omgevingswet zouden een vergroening niet faciliteren. Plannen als mega-brede riviervalleien en groen-blauwe stedelijke dooradering zijn juridisch nu niet te realiseren en te borgen met het huidige Wro of instrumenten uit de Omgevingswet. Voor deze plannen is regie van het Rijk nodig, dus het zorgt voor meer recentralisatie dan decentralisatie.

PKB: hoe zat het ook alweer?
De PKB was tot 2008 onderdeel van de oude Wet ruimtelijke ordening. De centrale overheid had de mogelijkheid om onderdelen uit een ruimtelijke nota een PKB-status mee te geven. Met deze status waren beleidsplannen bindend voor lagere overheden bij hun ruimtelijke planning. Zo kregen lagere overheden duidelijke kaders.

Superinstrument
De onderzoekers pleiten ervoor dat dit ‘superinstrument’ terugkomt. Want juist in een tijd met complexe ruimtelijke opgaven, hebben we een integrale visie van het Rijk nodig. PKB’s zouden voor een nieuwe balans kunnen zorgen tussen rijk en regio. Er zou nog steeds voldoende ruimte zijn voor regionale karakteristieken en kansen, zonder het geheel uit het oog te verliezen.

Andere manier van sturen
De Wageningse onderzoekers zijn niet de enigen die er zo over denken. Vorig jaar stelden hoogleraren gebiedsontwikkeling Friso de Zeeuw en Co Verdaas al dat een andere manier van sturen noodzakelijk is. De Rijksoverheid moet de inhoudelijke lijnen uitzetten en plannen en investeringen moeten in regionale samenwerkingsverbanden tot stand komen. “Komen de partijen er niet uit, dan hakt het Rijk in het uiterste geval de knoop door”, adviseren de Zeeuw en Verdaas.

Mogen we met je meedenken?
Het is duidelijk dat overheden en omgevingsdiensten voor grote opgaven staan als het gaat om vergroening. Een complexe taak waar onze professionals zich ook graag in vastbijten. Heb je een vraagstuk op het gebied van milieu en duurzaamheid en ruimtelijke ontwikkeling? Neem contact met ons op.

Bronnen
Gebiedsontwikkeling.nu. (2021, 5 januari). Pleidooi voor terugkeer van ‘superinstrument’ de planologische kernbeslissing. https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/pleidooi-voor-terugkeer-van-superinstrument-de-planologische-kernbeslissing/