Handhaving: noodzakelijk kwaad of menselijke maat?     

Tot voor kort was het domein Vergunning en Handhaving bij Kinran in de praktijk vooral gericht op het eerste: vergunningverlening. Maar sinds begin 2025 is daar verandering in gekomen. Kinran zet meer in op handhaving, een vakgebied dat minstens zo belangrijk is voor een gezonde fysieke leefomgeving.

Van vergunning naar brief op de mat

Handhaving is een breed begrip. Deels draait het om controleren of burgers dingen bouwen en gebruiken in lijn met de vergunning die ze kregen. Bijvoorbeeld: een toezichthouder ziet een nieuwe carport op een hoekperceel en controleert of daar een vergunning voor is afgegeven. Zo niet, dan wordt een handhavingsjurist ingeschakeld – misschien wel een Kinranner. Die toetst of er voor de carport een vergunning nodig is, en stelt zo nodig een waarschuwingsbrief op.

Zo’n brief kan twee kanten op. Soms mag de burger alsnog een vergunning aanvragen. In andere gevallen moet het bouwwerk weg. Van die laatste boodschap wordt zelden iemand blij. Toch is handhaving essentieel: zonder handhaving verrommelt de leefomgeving en wordt de wet een dode letter. 

Synergie tussen vergunning en handhaving

Kinran zet haar eerste stappen op dit domein met een jurist die jaren werkte als vergunningverlener. En dat blijkt een voordeel: ervaring met vergunningverlening maakt het makkelijker om goed te toetsen, helder te motiveren en passende juridische trajecten te volgen. Het levert bovendien waardevolle kruisbestuiving op. In een goed functionerend gemeenteteam werken vergunningverleners en handhavers nauw samen. Ze weten van elkaar wat er speelt, overleggen over toetsingskaders en leren van elkaars dossiers. Die samenwerking biedt Kinran nu ook in haar detacheringen en loketdiensten aan.

Rechtvaardigheid als rode draad

De uitbreiding van onze dienstverlening naar handhaving past bij de huidige stand van zaken. In de dagelijkse praktijk gaat het er namelijk niet altijd even eerlijk aan toe. Stel, een bewoner vraagt keurig een vergunning aan voor een aanbouw. Die wordt afgekeurd. Maar een paar huizen verderop staat diezelfde aanbouw er al een tijd – zonder vergunning. Als je daar niet op handhaaft, beloon je illegaliteit. Bovendien kost het tijd en geld om een vergunning aan te vragen. Wie die stap overslaat, mag je daar best op aanspreken. Handhaving maakt duidelijk dat de regels voor iedereen gelden.

Politiek, juridisch en communicatief complex

Toch is handhaving niet zwart-wit. Gemeenten stellen prioriteiten: hier zien we actief op toe, dat laten we even liggen. Wat doen we met een schuur die twintig jaar geleden is gebouwd zonder vergunning, en inmiddels is overgenomen door een nietsvermoedende nieuwe eigenaar? En hoe gaan we om met bezwaren of juridische procedures die jaren kunnen duren? Dat maakt het werk van een handhavingsjurist uitdagend. Inhoudelijke kennis, juridische scherpte en duidelijke communicatie zijn vereisten. Een goede handhavingsbrief is juridisch sluitend én begrijpelijk. Want pas als inwoners snappen wat er van hen wordt verwacht, kunnen ze ernaar handelen.

Kinrans nieuwe koers

Kinran zet zich de komende tijd nadrukkelijker in voor handhaving. We leveren geen toezichthouders – die rol ligt ergens anders – maar bieden wel juridische ondersteuning aan gemeenten. Van eerste toets tot verweerschrift en beroepsprocedure. Dat doen we het liefst in samenhang met vergunningverlening. Omdat we beide werelden begrijpen, kunnen we gemeenten breder ontzorgen.  Juist bij politiek gevoelige dossiers is het prettig om een externe partij te hebben die met frisse blik, juridische expertise en gepaste afstand naar het dossier kijkt. Voor ons is het een logische stap. Omdat het werkveld erom vraagt. En omdat een gezonde leefomgeving deels afhangt van een overheid die eerlijk en duidelijk handhaaft.